Sivilce (Akne) özgüven eksikliğine neden olur mu?

Akne ile özgüven eksikliği arasında bir bağlantı var mı konusuna girmeden önce, akneler ile ilgili birkaç bilgiye değinmekte fayda var. Öncelikle, aknelerin en çok özgüven eksikliğine neden olduğu bölgelerle başlayalım. Aknelerin ciltte en sık görüldüğü bölgeler yüz, boyun, göğüs ve sırtın üst kısmı ile omuzlardır. Özellikle ergenlikte hormonların da etkisiyle özellikle yüzde oluşan sivilceler, gençlerde çeşitli psikolojik problemlere neden olabilir. Konuyla ilgili 2015 yılında yapılan bir araştırmaya göre, akne ve diğer dermatolojik rahatsızlıkların suçluluk, utanç ve sosyal izolasyona sebep olduğu görülmüş. Bununla birlikte araştırmanın bir diğer ilgi çeken sonucu ise, yaş ortalaması 16 olan grupta en yaygın psikososyal sorunun, "sivilcenin asla bitmeyeceğinden korkma" duygusu olduğu. Bu duyguya sahip olanların oranı ise oldukça yüksek, %58. (1)

Akne, en basit tanımla; fazla sebum ve ölü cilt hücrelerinin kıl köklerini tıkaması nedeniyle oluşur. Sivilceler boyutuna, rengine, oluşumuna, yoğunluğuna ve şiddetine göre sınıflandırılır. Dolayısıyla da, her sivilce aynı değildir fakat her ciltte oluşan her sivilce, bireyde psikolojik anlamda olumsuzluklara neden olabilir. Yapılan farklı araştırmalar, sivilce şiddeti arttıkça, bireylerin hissettiği olumsuz duyguların da şiddetlendiği yönünde olsa da bu durum, akneli cilde sahip her bireyin özgüven eksikliği olacaktır şeklinde yorumlanmamalıdır.

Özellikle sosyalleşme ve sosyal alanlarda kabul görme ihtiyacının en yüksek olduğu ergenlik döneminde, maalesef yerleşmiş olan güzellik standartlarının da etkisiyle gençlerin bir kısmı özgüven problemi yaşayabiliyor. Toplumlardaki güzellik algısı, henüz çok genç yaşlarda akranlar arasında bir baskı konusu olabilirken, bu ihtiyacı karşılayamadığına inanan gençler de kendilerini bir nebze kötü hissedebiliyor.

Muhtemelen kendi kendinize şu an bu soruyu soruyorsunuz: Aknenin neden olduğu özgüven eksikliği yalnızca gençlerde mi görülüyor yoksa yetişkinlik döneminde de devam ediyor mu?

Güney Kore’de akne problemi yaşayan kişilerdeki özgüven problemi ile ilgili araştırmalar gerçekleştiren bir ekip, Seul'de bir ortaokulda 13 ila 16 yaşları arasındaki 504 öğrenciye anketler uyguladı ve çeşitli klinik muayeneler yaptı. Araştırmalarının sonucunda, akne probleminin görülmeye başlandığı yaş küçüldükçe, buna bağlı stres ve sosyal ilişkilerde bozulma da daha çok hissediliyor. Akne sorunu başlar başlamaz, benlik saygısında azalma ve diğer psikolojik etkiler de kısa süre sonra ortaya çıkmaya başlıyor. (2)

Yine Atina’da 11 – 16 yaş arası öğrenciler ile yapılan bir ankete göre, tıpkı Güney Kore’de ortaya çıkan sonuçlara yakın sonuçlar elde edilmiş. Akne sorunu ile tanışma yaşı ne kadar küçükse, bu sorunun birey üzerindeki olumsuz etkileri de o denli fazla oluyor. (3) İtalya’da yapılan bir araştırmadaysa aknenin ergenlik öncesi dönemde de görülebildiği ve gelecekteki potansiyel yıpranmaları öngörerek erken tedavinin gerekli olduğunun belirtildiği bir başka çalışma ortaya konmuş. (4)

Bahsettiğimiz tüm bu çalışmalar ve anketler, gençlere yönelik olsa da, ergenlik ve yetişkin gençlik döneminden sonra yaşanan akne problemine dair olumsuz düşünceler ve aknenin yarattığı stres benzer seviyelerde olabiliyor. Bu konuyla ilgili yetişkin aknesine sahip 60 bireyle yapılan ankete göre, sivilcelerden en çok rahatsız olan grubun %70 oranla 30 ila 39 yaş arasındakiler olduğu tespit edilmiş.

Bu da bize gösteriyor ki, her ne kadar yaş ilerledikçe öz benlik bilinci daha yüksek olsa da, sivilcenin yarattığı stres ve buna bağlı negatif hisler aynı kalabiliyor. (5)

Akne problemi, özgüven eksikliğini beraberinde getirme riskinden bahsetmişken, bazı bireylerin bu problemi daha yoğun yaşadığından ve başka problemlerin de görülebileceğinden bahsetmek gerek. Çünkü düşük özgüven, buna bağlı başka psikolojik rahatsızlıklara da öncülük edebilir.

Konuyla ilgili, Propia formülasyonunun geliştirilmesine katkı sağlayan uzman dermatolog Doç. Dr. Yasemin Oram’ın, akneli ciltler ile özgüven problemleri arasındaki bağlantıya dair açıklamalarına kulak verelim isterseniz:

“Evet, böyle bir korelasyon olduğunu söylemek mümkün. Araştırmalar, akne hastalarının depresyon, kaygı, özgüven eksikliği, zayıf benlik imajı, yalnız kalma hissi ve dolayısıyla yaşam kalitesinde bozulma geliştirebileceğini göstermekte. Bu durumun hastalara da yansıdığını görüyorum.”

Özellikle şiddetli akne problemi yaşayan gençlerin “sosyal zorbalığa” maruz kalma ihtimali veya sosyal olarak dışlanma korkuları, sosyal fobiyi ve depresyonu tetikleyebilir. Akne ile ilgili topluma yayılmış olan yanlışların da, bu süreci olumsuz etkilediğinden bahsetmek gerekir elbette.

Örneğin gençler arasında belki de en yaygın olarak bilinen mitlerin başında, sivilcenin bulaşıcı olduğu ve sosyal bir ortamda bulunduklarında arkadaşlarına da bulaştıracakları veya sivilcesi olan bir arkadaşlarının, kendisine sivilce bulaştıracağıdır. Fakat, bilimsel tüm çalışmalar gösteriyor ki, sivilce kişiden kişiye bulaşmaz. Bu yanlış bilgiye olan inanç da, özellikle küçük yaşlarda olan ve sivilceden korkan bazı bireyleri, hem kendilerine karşı hem de çevresindeki arkadaşlarına karşı acımasız davranmaya itebiliyor. Bu durum da haliyle bu korkuyu yaşayan bireyde negatif duygular yaratırken, sivilce problemi yaşayan arkadaşına karşı “sosyal zorbalığa” itiyor. (6)

Gençler arasında yaygın olarak inanılan bir diğer hatalı bilgi de, akne oluşumun kendi yaptıkları bir yanlıştan kaynaklandığı ve tek sorumlusunun kendileri olduğunu düşünmeleridir. Bu düşünce, gençlerin kendilerine karşı daha acımasız olmalarına neden olurken, özgüven eksikliği başta olmak üzere farklı negatif hisleri de beraberinde getirir. Akne oluşumun sebepleri diğer yazılarımızda da bahsettiğimiz üzere, genetik, beslenme, hormonal faktörler olabilir; fakat kişinin kendisi ya da yapmış olduğu bir hata olamaz. (7)

Avrupa Nöropsikofarmakoloji dergisinde, ergenlikte akne ve özgüven ilişkisini inceleyen bir makaleye göre, akneli ciltlere uygulanan akne tedavisi sonrasında sivilce ve sivilce izlerinde meydana gelen iyileşmelerin benlik saygısı, vücut imajı ve sosyal işlevsellikte artış ile sonuçlandığı görülmüştür. (10)

Özellikle etkili ve doğru bir akne tedavisiyle birlikte bireyin psikolojik destek alması, yaşam kalitesini yükseltmek için son derece önemlidir diyebiliriz.